viêm xoang
Viêm xoang có nguy hiểm không?
Bệnh viêm xoang có nguy hiểm không? Viêm xoang là một bệnh về tai, mũi, họng thường gặp do vi khuẩn, virus, nấm hoặc phản ứng dị ứng gây ra. Viêm xoang gồm viêm xoang cấp tính, khởi phát đột ngột kéo dài 1-2 tuần và viêm xoang mạn tính kéo dài trên 6 tuần.
Viêm xoang dai dẳng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng
Viêm xoang khiến cho niêm mạc ở mũi sưng lên, gây tắc nghẽn các lỗ thông của xoang nằm ở cạnh mũi. Điều này dẫn đến oxy trong xoang được hấp thụ vào các mạch máu của niêm mạc và gây áp suất âm trong xoang. Khi xoang chứa đầy các dịch nhầy sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập qua lỗ thông xoang hoặc qua một tế bào lan rộng. Lúc này, huyết thanh và bạch cầu sẽ xuất hiện để chống lại sự tấn công của virus, vi khuẩn hoặc nấm gây bệnh và tạo ra áp lực dương phát triển trong xoang tắc nghẽn. Tình trạng này sẽ gây đau nhức và sung huyết, phù nề niêm mạc.
BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng cho biết, thông thường viêm xoang gây nghẹt mũi, chảy mũi, đau nhức vùng mặt và bao quanh hốc mắt, khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi. Tuy nhiên, viêm xoang kéo dài xuất hiện biến chứng có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng. Đặc biệt, các biến chứng viêm xoang ở nội sọ có thể dẫn đến di chứng suốt đời hoặc nguy cơ tử vong.
Các biến chứng của viêm xoang thường gặp
Các biến chứng của viêm xoang ảnh hưởng đến nhiều vị trí ở đầu mặt, chẳng hạn như:
1. Biến chứng bệnh viêm xoang ở mắt
Theo bác sĩ Hằng, biến chứng thường gặp nhất của bệnh viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm lan rộng đến hốc mắt và các cấu trúc liên quan của mắt. Khi xuất hiện bất kỳ vết sưng, đỏ hoặc thay đổi thị lực, người bệnh nên đến bệnh viện thăm khám và điều trị. Bởi vì nhiễm trùng có thể liên quan đến các mô mềm (viêm mô tế bào) hoặc hình thành áp xe trong hốc mắt.
“Điều đáng lo ngại nhất trong số các biến chứng mắt hiếm gặp là sự hình thành cục máu đông trong các mạch máu sau mắt. Điều này có thể dẫn đến suy giảm thị lực vĩnh viễn hoặc mù lòa”, bác sĩ Hằng cho biết.
Các biến chứng viêm xoang ở mắt bao gồm:(1)
Áp xe mi mắt: Áp xe mi mắt gây ra các triệu chứng mí mắt sưng to, tấy đỏ, nóng kèm đau nhức và chứa đầy dịch mủ. Dịch mủ sẽ vỡ sau 4 đến 5 ngày, sau khi vết thương lành sẽ để lại một vết sẹo lớn.
Viêm túi lệ: Nhiễm trùng xoang lan lên ống lệ có thể gây viêm túi lệ và áp xe. Nhiễm trùng túi lệ thường có các triệu chứng đau, đỏ mắt và phù nề quanh túi lệ.
Viêm tấy tổ chức hốc mắt: Triệu chứng thường thấy là sốt, mệt mỏi, hạn chế vận nhãn, lồi mắt và thị lực giảm; nhức ở mi mắt, phù mi, biến đổi màu sắc da mi. Viêm tổ chức hốc mắt có thể dẫn đến biến chứng giảm thị lực, bệnh lý thị thần kinh và các biến chứng nội sọ nguy hiểm như viêm màng não, áp xe não…
Viêm dây thần kinh thị giác sau nhãn cầu: Thường có các triệu chứng đau nhức mắt kéo dài khoảng một tháng, khi vận động nhãn cầu gây đau tăng, giảm thị lực tạm thời hoặc vĩnh viễn, khả năng nhận biết màu sắc cũng suy giảm.
2. Biến chứng nội sọ
Theo bác sĩ Hằng, nhiễm trùng xoang do vi khuẩn hoặc nấm có thể lan đến xương sọ (viêm tủy xương) hoặc vào não, gây viêm màng não hoặc áp xe trong não. Tuy nhiên, người bệnh không được chủ quan nhất là khi xuất hiện các dấu hiệu lú lẫn, buồn ngủ, đau đầu dữ dội hoặc cứng cổ.(2)
Các biến chứng nội sọ của viêm xoang có thể dẫn đến di chứng suốt đời như liệt nửa người, suy giảm nhận thức, liệt dây thần kinh sọ, mất ngôn ngữ, động kinh, não úng thủy, suy giảm thị lực và mất thính giác. Biến chứng nội sọ cũng có thể dẫn đến tử vong do tăng áp lực nội sọ, thoát vị qua khe, lan truyền huyết khối, nhồi máu và nhiễm trùng huyết. Các biến chứng nội sọ thường gặp trong viêm xoang bao gồm viêm não, viêm màng não, áp xe não, não úng thủy.
Biến chứng viêm xoang ở não có thể dẫn đến tử vong
3. Biến chứng viêm xoang ở tai
Biến chứng viêm xoang ở tai chủ yếu là tình trạng viêm tai giữa. Biến chứng viêm tai giữa dễ xảy ra ở trẻ em hơn do cấu tạo ống vòi tai nằm ngang và ngắn hơn.
Khi nhiễm trùng mũi xoang không được kiểm soát tốt, các dịch mủ và tác nhân gây bệnh sẽ lan sang tai gây viêm tai giữa. Tình trạng viêm tai giữa nghiêm trọng có thể dẫn đến thủng màng nhĩ và nghe kém vĩnh viễn.
4. Biến chứng viêm xoang ở mạch máu
Huyết khối xoang tĩnh mạch hang là một biến chứng hiếm gặp của viêm xoang bướm hoặc xoang sàng. Các xoang hang dạng rỗng, thuộc nền sọ, có chức năng dẫn lưu máu từ các tĩnh mạch mặt. Khi bị nhiễm trùng, chúng thường có triệu chứng đau nhức, liệt vận nhãn, sụp mi, mất thị lực, phù gai thị và sốt cao lạnh run.
Huyết khối xoang hang không được can thiệp có thể gây tỷ lệ tử vong 30% hoặc để lại di chứng vĩnh viễn bao gồm liệt vận nhãn, mù, yếu liệt do đột quỵ, suy tuyến yên.
5. Biến chứng viêm xoang ở thần kinh
Chèn ép dây thần kinh do các tổn thương trong xoang hang có thể dẫn đến liệt dây thần kinh vận nhãn, dây thần kinh khứu giác và thị giác.
Các triệu chứng của biến chứng viêm xoang tác động lên xoang hang bao gồm phù nề kết mạc, đau đầu nghiêm trọng, có biểu hiện lác mắt.
6. Biến chứng bị viêm xoang ở xương
Viêm tủy xương là một biến chứng tiềm ẩn tại chỗ thường xảy ra nhất với viêm xoang trán. Viêm tủy xương của xương trán biểu hiện bằng một khối u sưng húp hoặc một áp xe dưới xương kèm với phù nề cục bộ trước xoang trán. Tình trạng này có thể dẫn đến hình thành một lỗ rò đến thành xương với sự kết tụ của xương hoại tử.
7. Biến chứng viêm xoang ở mũi
Biến chứng lệch vách ngăn mũi hoặc phì đại cuốn mũi có thể xảy ra từ sự hình thành của u nhầy xoang nếu viêm xoang mạn tính không được điều trị.
U nhầy xoang có thể phát triển, gây áp lực lên xoang và các cấu trúc lân cận khiến cho việc thoát dịch của xoang trở nên khó khăn hơn. Sự tắc nghẽn này sẽ làm cho nhiễm trùng xoang tăng nặng hơn.(3)
8. Biến chứng toàn thân
Viêm xoang có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết và suy đa hệ cơ quan do máu và các hệ cơ quan khác nhau trong cơ thể. Các báo cáo về nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi đã được ghi nhận ở một số bệnh nhân viêm xoang.(4)
Khi nào cần điều trị biến chứng viêm xoang?
Bác sĩ Hằng cho biết, cấu trúc xoang thông với tai, mũi, mắt, sọ não, do đó khi các xoang bị viêm không được kiểm soát tốt, nhiễm trùng sẽ dễ lây lan sang các vùng lân cận. Nhiễm trùng xâm lấn có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng tới thị lực, thính lực, thần kinh và đe dọa tính mạng người bệnh, nhất là ở trẻ em. Do đó bất cứ ai bị viêm xoang cũng nên điều trị triệt để từ lúc chưa xuất hiện biến chứng.
Biến chứng xảy ra khiến cho việc chẩn đoán và điều trị rất phức tạp, tốn kém do liên quan tới nhiều vị trí nguy hiểm trong sọ não. Bác sĩ Hằng khuyến nghị người bệnh cần đặc biệt chú ý tới các biểu hiện sau đây và tới bệnh viện ngay. Bởi vì đây là các biểu hiện từ biến chứng viêm xoang nghiêm trọng, không thể trì hoãn điều trị:
Mắt hoặc hốc mắt đỏ và sưng tấy
Đau khi cử động mắt
Thay đổi trong tầm nhìn
Sụp mí mắt
Sưng nề vùng trán
Đau đầu dữ dội
Sốt cao lạnh run
Lú lẫn
Co giật
Các phương pháp chẩn đoán biến chứng viêm xoang
Các biến chứng viêm xoang được chẩn đoán dựa trên thăm khám, đánh giá bên ngoài và kết quả kiểm tra cận lâm sàng.
Chụp CT là phương tiện chẩn đoán áp xe ổ mắt nhạy nhất nhưng MRI cũng có thể thực hiện để phát hiện các biến chứng viêm xoang.
Chọc dò thắt lưng và kiểm tra dịch não tủy có thể được chỉ định cho những bệnh nhân nghi ngờ bị viêm màng não.
Nội soi mũi giúp chẩn đoán các biến chứng của viêm xoang
Các phương pháp điều trị biến chứng của bệnh viêm xoang
Sau khi chẩn đoán, các bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau tùy vào từng loại biến chứng của viêm xoang.
Nuôi cấy mủ: Phương pháp này để tìm ra loại kháng sinh có thể đáp ứng với nhiễm trùng.
Dùng kháng sinh đường tĩnh mạch: Sau khi đã xác định được loại kháng sinh đáp ứng với nhiễm trùng, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm cho người bệnh.
Phẫu thuật dẫn lưu xoang liên quan: Được áp dụng cho tất cả các trường hợp có hoặc không có khu vực biến chứng. Tuy nhiên, phẫu thuật không được chỉ định cho trường hợp người lớn bị viêm màng não đang cải thiện tốt bằng các phương pháp khác.
Phẫu thuật cắt bỏ xương hoại tử: Đối với biến chứng hoại tử xoang, cần được xử trí bằng sự kết hợp của kháng sinh toàn thân, phẫu thuật dẫn lưu các xoang bị ảnh hưởng và cắt bỏ xương hoại tử.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị điều trị các bệnh lý về Tai Mũi Họng uy tín, với đội ngũ chuyên gia hàng đầu, bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm. Khoa Tai Mũi Họng có thể thực hiện được nhiều kỹ thuật tiên tiến nhờ trang bị máy móc hiện đại như: Máy nội soi XION (Đức); hệ thống đo ảnh động nhãn đồ chẩn đoán rối loạn tiền đình và Tập phục hồi chức năng tiền đình; máy đo chức năng thính học INTERACOUSTIC; hệ thống kính vi phẫu mổ tai ZEISS (Đức), hệ thống nội soi KARL STORZ…
Viêm xoang có nguy hiểm không?
Bệnh viêm xoang có nguy hiểm không? Viêm xoang là một bệnh về tai, mũi, họng thường gặp do vi khuẩn, virus, nấm hoặc phản ứng dị ứng gây ra. Viêm xoang gồm viêm xoang cấp tính, khởi phát đột ngột kéo dài 1-2 tuần và viêm xoang mạn tính kéo dài trên 6 tuần.
Viêm xoang dai dẳng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng
Viêm xoang khiến cho niêm mạc ở mũi sưng lên, gây tắc nghẽn các lỗ thông của xoang nằm ở cạnh mũi. Điều này dẫn đến oxy trong xoang được hấp thụ vào các mạch máu của niêm mạc và gây áp suất âm trong xoang. Khi xoang chứa đầy các dịch nhầy sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập qua lỗ thông xoang hoặc qua một tế bào lan rộng. Lúc này, huyết thanh và bạch cầu sẽ xuất hiện để chống lại sự tấn công của virus, vi khuẩn hoặc nấm gây bệnh và tạo ra áp lực dương phát triển trong xoang tắc nghẽn. Tình trạng này sẽ gây đau nhức và sung huyết, phù nề niêm mạc.
BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng cho biết, thông thường viêm xoang gây nghẹt mũi, chảy mũi, đau nhức vùng mặt và bao quanh hốc mắt, khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi. Tuy nhiên, viêm xoang kéo dài xuất hiện biến chứng có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng. Đặc biệt, các biến chứng viêm xoang ở nội sọ có thể dẫn đến di chứng suốt đời hoặc nguy cơ tử vong.
Các biến chứng của viêm xoang thường gặp
Các biến chứng của viêm xoang ảnh hưởng đến nhiều vị trí ở đầu mặt, chẳng hạn như:
1. Biến chứng bệnh viêm xoang ở mắt
Theo bác sĩ Hằng, biến chứng thường gặp nhất của bệnh viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm lan rộng đến hốc mắt và các cấu trúc liên quan của mắt. Khi xuất hiện bất kỳ vết sưng, đỏ hoặc thay đổi thị lực, người bệnh nên đến bệnh viện thăm khám và điều trị. Bởi vì nhiễm trùng có thể liên quan đến các mô mềm (viêm mô tế bào) hoặc hình thành áp xe trong hốc mắt.
“Điều đáng lo ngại nhất trong số các biến chứng mắt hiếm gặp là sự hình thành cục máu đông trong các mạch máu sau mắt. Điều này có thể dẫn đến suy giảm thị lực vĩnh viễn hoặc mù lòa”, bác sĩ Hằng cho biết.
Các biến chứng viêm xoang ở mắt bao gồm:(1)
Áp xe mi mắt: Áp xe mi mắt gây ra các triệu chứng mí mắt sưng to, tấy đỏ, nóng kèm đau nhức và chứa đầy dịch mủ. Dịch mủ sẽ vỡ sau 4 đến 5 ngày, sau khi vết thương lành sẽ để lại một vết sẹo lớn.
Viêm túi lệ: Nhiễm trùng xoang lan lên ống lệ có thể gây viêm túi lệ và áp xe. Nhiễm trùng túi lệ thường có các triệu chứng đau, đỏ mắt và phù nề quanh túi lệ.
Viêm tấy tổ chức hốc mắt: Triệu chứng thường thấy là sốt, mệt mỏi, hạn chế vận nhãn, lồi mắt và thị lực giảm; nhức ở mi mắt, phù mi, biến đổi màu sắc da mi. Viêm tổ chức hốc mắt có thể dẫn đến biến chứng giảm thị lực, bệnh lý thị thần kinh và các biến chứng nội sọ nguy hiểm như viêm màng não, áp xe não…
Viêm dây thần kinh thị giác sau nhãn cầu: Thường có các triệu chứng đau nhức mắt kéo dài khoảng một tháng, khi vận động nhãn cầu gây đau tăng, giảm thị lực tạm thời hoặc vĩnh viễn, khả năng nhận biết màu sắc cũng suy giảm.
2. Biến chứng nội sọ
Theo bác sĩ Hằng, nhiễm trùng xoang do vi khuẩn hoặc nấm có thể lan đến xương sọ (viêm tủy xương) hoặc vào não, gây viêm màng não hoặc áp xe trong não. Tuy nhiên, người bệnh không được chủ quan nhất là khi xuất hiện các dấu hiệu lú lẫn, buồn ngủ, đau đầu dữ dội hoặc cứng cổ.(2)
Các biến chứng nội sọ của viêm xoang có thể dẫn đến di chứng suốt đời như liệt nửa người, suy giảm nhận thức, liệt dây thần kinh sọ, mất ngôn ngữ, động kinh, não úng thủy, suy giảm thị lực và mất thính giác. Biến chứng nội sọ cũng có thể dẫn đến tử vong do tăng áp lực nội sọ, thoát vị qua khe, lan truyền huyết khối, nhồi máu và nhiễm trùng huyết. Các biến chứng nội sọ thường gặp trong viêm xoang bao gồm viêm não, viêm màng não, áp xe não, não úng thủy.
Biến chứng viêm xoang ở não có thể dẫn đến tử vong
3. Biến chứng viêm xoang ở tai
Biến chứng viêm xoang ở tai chủ yếu là tình trạng viêm tai giữa. Biến chứng viêm tai giữa dễ xảy ra ở trẻ em hơn do cấu tạo ống vòi tai nằm ngang và ngắn hơn.
Khi nhiễm trùng mũi xoang không được kiểm soát tốt, các dịch mủ và tác nhân gây bệnh sẽ lan sang tai gây viêm tai giữa. Tình trạng viêm tai giữa nghiêm trọng có thể dẫn đến thủng màng nhĩ và nghe kém vĩnh viễn.
4. Biến chứng viêm xoang ở mạch máu
Huyết khối xoang tĩnh mạch hang là một biến chứng hiếm gặp của viêm xoang bướm hoặc xoang sàng. Các xoang hang dạng rỗng, thuộc nền sọ, có chức năng dẫn lưu máu từ các tĩnh mạch mặt. Khi bị nhiễm trùng, chúng thường có triệu chứng đau nhức, liệt vận nhãn, sụp mi, mất thị lực, phù gai thị và sốt cao lạnh run.
Huyết khối xoang hang không được can thiệp có thể gây tỷ lệ tử vong 30% hoặc để lại di chứng vĩnh viễn bao gồm liệt vận nhãn, mù, yếu liệt do đột quỵ, suy tuyến yên.
5. Biến chứng viêm xoang ở thần kinh
Chèn ép dây thần kinh do các tổn thương trong xoang hang có thể dẫn đến liệt dây thần kinh vận nhãn, dây thần kinh khứu giác và thị giác.
Các triệu chứng của biến chứng viêm xoang tác động lên xoang hang bao gồm phù nề kết mạc, đau đầu nghiêm trọng, có biểu hiện lác mắt.
6. Biến chứng bị viêm xoang ở xương
Viêm tủy xương là một biến chứng tiềm ẩn tại chỗ thường xảy ra nhất với viêm xoang trán. Viêm tủy xương của xương trán biểu hiện bằng một khối u sưng húp hoặc một áp xe dưới xương kèm với phù nề cục bộ trước xoang trán. Tình trạng này có thể dẫn đến hình thành một lỗ rò đến thành xương với sự kết tụ của xương hoại tử.
7. Biến chứng viêm xoang ở mũi
Biến chứng lệch vách ngăn mũi hoặc phì đại cuốn mũi có thể xảy ra từ sự hình thành của u nhầy xoang nếu viêm xoang mạn tính không được điều trị.
U nhầy xoang có thể phát triển, gây áp lực lên xoang và các cấu trúc lân cận khiến cho việc thoát dịch của xoang trở nên khó khăn hơn. Sự tắc nghẽn này sẽ làm cho nhiễm trùng xoang tăng nặng hơn.(3)
8. Biến chứng toàn thân
Viêm xoang có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết và suy đa hệ cơ quan do máu và các hệ cơ quan khác nhau trong cơ thể. Các báo cáo về nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi đã được ghi nhận ở một số bệnh nhân viêm xoang.(4)
Khi nào cần điều trị biến chứng viêm xoang?
Bác sĩ Hằng cho biết, cấu trúc xoang thông với tai, mũi, mắt, sọ não, do đó khi các xoang bị viêm không được kiểm soát tốt, nhiễm trùng sẽ dễ lây lan sang các vùng lân cận. Nhiễm trùng xâm lấn có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng tới thị lực, thính lực, thần kinh và đe dọa tính mạng người bệnh, nhất là ở trẻ em. Do đó bất cứ ai bị viêm xoang cũng nên điều trị triệt để từ lúc chưa xuất hiện biến chứng.
Biến chứng xảy ra khiến cho việc chẩn đoán và điều trị rất phức tạp, tốn kém do liên quan tới nhiều vị trí nguy hiểm trong sọ não. Bác sĩ Hằng khuyến nghị người bệnh cần đặc biệt chú ý tới các biểu hiện sau đây và tới bệnh viện ngay. Bởi vì đây là các biểu hiện từ biến chứng viêm xoang nghiêm trọng, không thể trì hoãn điều trị:
Mắt hoặc hốc mắt đỏ và sưng tấy
Đau khi cử động mắt
Thay đổi trong tầm nhìn
Sụp mí mắt
Sưng nề vùng trán
Đau đầu dữ dội
Sốt cao lạnh run
Lú lẫn
Co giật
Các phương pháp chẩn đoán biến chứng viêm xoang
Các biến chứng viêm xoang được chẩn đoán dựa trên thăm khám, đánh giá bên ngoài và kết quả kiểm tra cận lâm sàng.
Chụp CT là phương tiện chẩn đoán áp xe ổ mắt nhạy nhất nhưng MRI cũng có thể thực hiện để phát hiện các biến chứng viêm xoang.
Chọc dò thắt lưng và kiểm tra dịch não tủy có thể được chỉ định cho những bệnh nhân nghi ngờ bị viêm màng não.
Nội soi mũi giúp chẩn đoán các biến chứng của viêm xoang
Các phương pháp điều trị biến chứng của bệnh viêm xoang
Sau khi chẩn đoán, các bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau tùy vào từng loại biến chứng của viêm xoang.
Nuôi cấy mủ: Phương pháp này để tìm ra loại kháng sinh có thể đáp ứng với nhiễm trùng.
Dùng kháng sinh đường tĩnh mạch: Sau khi đã xác định được loại kháng sinh đáp ứng với nhiễm trùng, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm cho người bệnh.
Phẫu thuật dẫn lưu xoang liên quan: Được áp dụng cho tất cả các trường hợp có hoặc không có khu vực biến chứng. Tuy nhiên, phẫu thuật không được chỉ định cho trường hợp người lớn bị viêm màng não đang cải thiện tốt bằng các phương pháp khác.
Phẫu thuật cắt bỏ xương hoại tử: Đối với biến chứng hoại tử xoang, cần được xử trí bằng sự kết hợp của kháng sinh toàn thân, phẫu thuật dẫn lưu các xoang bị ảnh hưởng và cắt bỏ xương hoại tử.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị điều trị các bệnh lý về Tai Mũi Họng uy tín, với đội ngũ chuyên gia hàng đầu, bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm. Khoa Tai Mũi Họng có thể thực hiện được nhiều kỹ thuật tiên tiến nhờ trang bị máy móc hiện đại như: Máy nội soi XION (Đức); hệ thống đo ảnh động nhãn đồ chẩn đoán rối loạn tiền đình và Tập phục hồi chức năng tiền đình; máy đo chức năng thính học INTERACOUSTIC; hệ thống kính vi phẫu mổ tai ZEISS (Đức), hệ thống nội soi KARL STORZ…